خوداگاهی و دگر اگاهی

تکیه مشائیان بر جهان شناسی است وبا تکیه بر شناخت جهان به شناخت انسان به خدا می رسند ولی تکیه سهروردی بر خود شناسی است و جهان شناسی وخداشناسی رابر آن اساس تفسیر میکند . 

سهروردی میان شناخت خودوشناخت غیر تفاوتی بنیادی قائل است .درشناخت غیر میان فاعل شناسا و موضوع شناسایی فاصله است و عقل با مثالی یا صورتی  که در وی ایجاد میشود به شناخت غیر دست می یابد .پس شناخت مااز هر چیزی  جز خودمان ناشی از مفاهیم وصورتهایی است که از آنها به دست آورده ایم وبا دگرگون شدن آن اطلاعات ومعلومات آن موجودات هم برای ما دگرگون میشود . 

سهروردی میگوید:یک شئ نمیتواند ذات خود را باصفات و افعال خود بشناسد زیرا به محض آنکه صفت یا فعلی را به خود نسبت دادید اعتراف کرده اید به شناخت خود یعنی ذات را شناخته اید که صفت یا فعلی را به آن نسبت میدهید . 

سهروردی تاکید میکند مادر شناخت خود به چیزی جز ذات خود نیازی نداریم نه صفت نه فعل .